Partners in FTD Zorg, Herfst 2020
Download het volledige nummer (pdf)

Mensen met PPA ervaren progressief taalverlies, maar behouden vaak geheugen, persoonlijkheid, redenering en inzicht in hun toestand tot in de gevorderde stadia (Mesulam, 2001; Banks SJ, Weintraub S. 2009). Sociaal betrokken zijn en deelnemen aan taalgerichte activiteiten wordt een grotere uitdaging vanwege hun problemen met woordvinding. Gecombineerd met het bewustzijn van hun toestand, voelen degenen die met PPA leven zich vaak teruggetrokken, geïsoleerd en buitengesloten. Studies hebben inderdaad aangetoond dat mensen met PPA een groter risico lopen op het ervaren van een depressie (Medina en Weintraub, 2007).

In één onderzoek onder personen met de diagnose PPA scoorde een aanzienlijk deel dat werd beoordeeld op depressie in het klinisch depressieve bereik. Meer specifiek vond deze studie dat het aantal depressieve symptomen correleerde met de ernst van taalstoornissen. De meest voorkomende depressieve symptomen waren sociale terugtrekking, gebrek aan mentale en fysieke energie, agitatie, rusteloosheid, sombere stemming en een pessimistische kijk. Uit de studie bleek ook dat mensen met een eerdere depressie vanwege hun diagnose kwetsbaarder waren voor een herhaling van symptomen (Medina en Weintraub, 2007).

Een andere studie waarin neuropsychiatrische kenmerken van PPA werden vergeleken met cognitief normale controles suggereerde dat PPA geassocieerd is met depressie, apathie, agitatie, angst, verandering van eetlust en irritatie. Depressiesymptomen zijn ofwel een emotionele reactie op taalstoornissen of een niet-cognitieve manifestatie van het neurodegeneratieve proces, speculeerde de studie (Fatemi, 2011).

Wetende dat een verminderde taalfunctie en een goed begrip van hun toestand mensen met PPA kwetsbaar kunnen maken voor depressie, moet de medische gemeenschap bedachtzaam en volhardend blijven bij het evalueren van personen die gediagnosticeerd zijn voor stemmingswisselingen. Er moet aandacht worden besteed aan emotionele behoeften die door taalverlies moeilijker te uiten zijn. Vroegtijdige opsporing van depressieve symptomen is belangrijk om de meest adequate behandeling te garanderen.

Totdat we effectieve behandelingen voor PPA hebben, moeten beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg zich concentreren op het helpen van de getroffenen om hun beste kwaliteit van leven te behouden. Het behandelen van depressie om iemands humeur te helpen verbeteren, kan van invloed zijn op de kwaliteit van leven voor zowel mensen met PPA als hun families. Praattherapie kan helpen, maar het nut ervan als behandeling wordt steeds beperkter naarmate iemands PPA vordert, dus non-verbale therapieën zoals muziek, kunst, dans en mindfulness kunnen worden beschouwd als alternatieve stemmingsinterventies. Families aanmoedigen om met hun neuroloog te praten over de stemmingswisselingen van hun geliefde, zorgt ervoor dat ze de best beschikbare behandelingsopties vinden.

Referenties:

• Banks SJ, Weintraub S. Gegeneraliseerd en symptoomspecifiek inzicht in gedragsvariante frontotemporale dementie en primaire progressieve afasie. J Neuropsychiatrie Clin Neurosci. 2009; 21:299-306.
• Fatemi et al. Neuropsychiatrische aspecten van primaire progressieve afasie. J Neuropsychiatrie Clin Neurosci. 2011; 23:2.
• Medina J, Weintraub S. Depressie bij primaire progressieve afasie. J Geriatr Psychiatry Neurol. 2007; 20:153–160.
• Mesulam MM. Primaire progressieve afasie. Annalen van de neurologie. 2001; 49 (4):425-32.

Zie ook:

• Wanneer het gesprek stopt: Logopenische variant Primaire progressieve afasie
• Vraag een expert: is Logopenic PPA een FTD-aandoening of de ziekte van Alzheimer?
• PPA-subtypering: het begrip van PPA helpen of belemmeren?
• Vanuit het perspectief van een verzorger: muziektherapie en taalbehoud
• Vanuit het perspectief van een verzorger: het belang van spraak- en taaltherapie in PPA
• Wat te doen over... Logopenic Variant PPA beheren
• Download het volledige nummer (pdf)