door Amy Shillady

De COVID-19-pandemie heeft enorm veel verlies veroorzaakt. Sommige mensen hebben langverwachte vakanties of huwelijksceremonies gemist, en sommigen zijn zelfs hun baan of huis kwijtgeraakt. Duizenden en nog eens duizenden mensen zijn om het leven gekomen. Het is hartverscheurend. Sommige verhalen over verlies blijven echter onverteld, omdat de slachtoffers geen stem meer hebben.

Het verlies van mama begon met kleine dingen – de naam van een vriendin vergeten, vergeten wat het hoofdingrediënt was van haar favoriete recept en zich afvragen: wie was haar favoriete auteur ook alweer? Ze hield vroeger van lezen, maar kon zich nu niet meer concentreren. Geplaagd door haar symptomen ging mama naar een neuroloog. Na verschillende tests die een jaar duurden, kreeg ze de diagnose FTD, slechts een paar jaar voor haar 80e verjaardag. Ik weet dat ik dankbaar zou moeten zijn dat haar leven niet tragisch werd afgebroken, maar de realiteit dat ik mijn moeder verloor op het moment dat ik zelf moeder werd, was moeilijk te accepteren en leidde tot een diep rouwproces.

Ik voelde me vooral gekweld door de manier waarop we haar verloren – één herinnering tegelijk. Het voelde als die keer dat ik vergat op de save-knop te drukken op mijn computer nadat ik een scriptie van 20 pagina's had afgerond. De stroom viel uit en al die tijd en moeite waren zomaar verdwenen. Ik herinnerde me het gezegde: Als een boom in het bos omvalt en er is niemand om het te horen, maakt het dan geluid? En als ik dacht aan het feit dat de herinneringen van mama wegglipten, bleef ik mezelf afvragen: Als niemand het zich herinnert, is het dan nog steeds gebeurd?

In paniek bij de gedachte haar verhalen te verliezen, met name die uit mijn kindertijd, begon ik ze op te schrijven. Op een dag schreef ik urenlang koortsachtig alle herinneringen op die ik aan mama had – van wat ze in mijn lunchpakketje stopte toen ik acht was, tot welk spelletje ze had gepland voor mijn babyshower. Ik schreef tot mijn pols pijn deed en hield het dagboek naast mijn bed. Soms werd ik midden in de nacht wakker en schreef ik een vreemde herinnering op die uit het niets bij me opkwam. Ik schreef het allemaal op omdat ik het wilde onthouden en omdat ik wilde geloven dat het er allemaal toe deed. Ik wilde geloven dat mama er nog steeds toe zou doen, zelfs nadat ze er niet meer was.

Ondanks alle angst en het verlies dat gepaard gaat met de diagnose van mama, geloof ik dat er ook hoop is. Een van mijn neven zei tegen me: "Ik waardeer de manier waarop je moeder zoveel liefde voelt." En mijn neef heeft gelijk: mama zegt constant "ik hou van je!" tegen me als we aan de telefoon zijn. Toen ze nog naar winkels kon gaan, benaderde ze volslagen vreemden om haar liefde te uiten, vaak tot mijn schaamte. Ik rende naar binnen om uit te leggen: "Het spijt me, ze heeft dementie en weet niet wat ze zegt." De opmerking van mijn neef hielp me echter om dit gedrag te herkaderen.

Ik weet dat de dokter van mijn moeder me zou vertellen dat haar uiting van liefde aan volslagen vreemden typisch is voor FTD. Ik weet zeker dat ik naar haar MRI-scan zou kunnen kijken en de specifieke delen van haar beschadigde hersenen zou kunnen zien die verantwoordelijk zijn. Maar mijn ervaring leidt me tot de overtuiging dat er dingen zijn die niet alleen door de wetenschap gemeten of verklaard kunnen worden. Ik kies ervoor te geloven dat de FTD van mijn moeder haar ware intentie en innerlijke motivatie heeft onthuld – en dat is liefde. Pure liefde.

Voor haar ziekte was moeder een goedhartig persoon met gebreken, net als ieder ander. Maar nu kan ik voorbij die gebreken kijken en gewoon haar liefde zien. Ik kan die liefde doorgeven aan mijn eigen twee kinderen en hen leren over de onbegrensde mogelijkheden voor een diepe verbinding die ons kan verbinden door pijn en verlies heen.

FTD heeft ons veel afgenomen, en COVID-19 ook. Maar onze verhalen blijven bestaan en ze doen ertoe. Verhalen vertellen kan een krachtige, helende en verenigende kracht zijn. Ook al kan mijn moeder het niet meer vertellen, ik geloof dat haar verhaal van verlies – en uiteindelijk liefde – het waard is om te delen. Dus ik zal het blijven vastleggen voor mijn familie en het delen waar het anderen kan aanmoedigen.