In oktober kondigden het in het Verenigd Koninkrijk gevestigde gentherapiebedrijf AviadoBio, Ltd. en het farmaceutische bedrijf Astellas een exclusieve optie- en licentieovereenkomst aan voor een experimenteel therapeutisch middel, AVB-101, dat zich momenteel in een fase 1/2-onderzoek bevindt voor mensen met FTD-GRN.

AFTD sprak onlangs met Lisa Deschamps, Chief Executive Officer van AviadoBio, over het werk en de visie van haar collega's voor een gezamenlijke aanpak om het leven van iedereen die met FTD leeft of ermee te maken krijgt, te verbeteren. Het gesprek is bewerkt en ingekort voor de duidelijkheid.

Meer informatie over de samenwerking tussen AviadoBio en Astellas vindt u in dit artikel. persbericht.

Welke aanpak gebruikt uw bedrijf om FTD te behandelen?

De missie van AviadoBio is om transformatieve gentherapie te ontwikkelen en te leveren voor neurologische aandoeningen, te beginnen met FTD en ALS. Onze ASPIRE-FTD-studie is gericht op de behandeling van een monogene vorm van FTD waarbij mensen een variant hebben in de GRN gen, dat van invloed kan zijn op het vermogen van het lichaam om voldoende, functionele niveaus van progranuline te produceren. Onderdrukte niveaus van het eiwit kunnen leiden tot abnormale accumulatie van TDP-43, wat van invloed is op de algehele gezondheid van de hersenen.

Met behulp van adeno-associated virus (AAV)-technologie, gekoppeld aan intraparenchymale injectie – een nieuwe benadering van toediening – kunnen we zeer kleine doses van onze therapeutische stof, AVB-101, rechtstreeks in de hersenen toedienen en zeer gericht op de aangetaste gebieden. Deze benadering, die een eenmalige dosis is die wordt toegediend in een MRI-geleide chirurgische procedure, stelt onze therapeutische stof in staat om de bloed-hersenbarrière en het piamembraan te omzeilen, waardoor ongewenste systemische blootstelling die gepaard gaat met toediening in het hersenvocht wordt vermeden.

Uiteindelijk is het doel van ons onderzoek om de progranulinespiegels in de hersenen te herstellen, waardoor de progressie van FTD mogelijk kan worden vertraagd of gestopt.GRN. Hoewel het nog vroeg is voor onze fase 1/2-studie, waar we tot nu toe drie mensen hebben gedoseerd, en we hopen in totaal 6-9 patiënten in de VS, Spanje, Nederland en Polen te rekruteren. Onze belangrijkste doelen voor onze ASPIRE-FTD-studie zijn om de veiligheid van AVB-101 als eenmalige behandeling voor FTD aan te tonen,GRN, de dosis bepalen die nodig is voor mogelijk klinisch voordeel en de effectiviteit van onze therapie op de progressie van de ziekte evalueren over een periode van vijf jaar.

Wat is volgens u de meest dringende behoefte waaraan aandacht moet worden besteed door mensen die met FTD te maken hebben en hun families?

Ik denk dat er een paar zeer belangrijke categorieën zijn die ik zou willen benadrukken. Ten eerste denk ik dat er betere educatie, bewustwording en hulpmiddelen nodig zijn om FTD te identificeren en diagnosticeren. We weten dat FTD voor een groot deel van de gemeenschap niet familiair is; maar zelfs voor degenen bij wie het wel familiair is, zien we vaak dat de eerste generatie mensen een nauwkeurige diagnose krijgt en vervolgens leert dat het genetisch is door middel van voorspellende tests. Dat is een enorme kans voor ons om te begrijpen hoe we mensen beter kunnen bereiken vóór de diagnose – hoe we die urgentie moeten aanjagen – en welke middelen er nodig zijn voor het individu en de hele familie daarna. En wat kunnen we veranderen in onze aanpak of beleid om onze monitoring voor afwijkingen te verbeteren en proactiever te zijn in het geven van de informatie en hulp die mensen nodig hebben?

We hebben ook therapeutische interventies nodig. Hoewel er vandaag de dag nog niets is goedgekeurd voor gebruik, werken velen van ons eraan om een therapie op de markt te brengen. Onze therapie zal in eerste instantie niet de bredere bevolking bestrijken – velen van ons richten zich op de genetische vormen van de ziekte – maar we weten dat er behoefte is aan opties voor sporadische vormen van de ziekte. We hebben veel meer educatie en bewustzijn nodig om clinici te helpen weten waar ze op moeten letten, aangezien FTD zich zo anders voordoet dan andere vormen van dementie. Helaas zijn er waarschijnlijk veel mensen met FTD die onder de paraplu van Alzheimer of een andere ziekte vallen en niet de ondersteuning krijgen die ze echt nodig hebben.

Collectief, als industrie en door samen te werken met organisaties als AFTD, kunnen we beter begrijpen hoe we impact kunnen maken op deze gebieden. Ik denk niet dat we het alleen kunnen.

Welke rol hoopt u dat u en uw collega's spelen bij het versterken van deze gemeenschap?

Ons doel is om een onderdeel te zijn van het introduceren van een therapie bij patiënten, en we nemen dit zeer serieus. We hopen dat het FTD-ziektegebied er over 10-15 jaar, misschien zelfs eerder, heel anders uitziet. Net als bij andere ziektegebieden waar voorheen geen behandeling voor was, zoals multiple sclerose of reumatoïde artritis, is het landschap vandaag de dag heel anders dan toen. In al deze gevallen is er veel werk verzet om het bewustzijn van de ziekte te vergroten door middel van educatie om uiteindelijk de pathogenese van de ziekte beter te begrijpen en een behandeling te ontwikkelen.

Er is nog veel over FTD dat we niet weten, vooral niet over sporadische vormen van de ziekte, dus er moet nog veel onderzoek worden gedaan. Dit is waar de industrie, belangenorganisaties en beleidsmakers allemaal kunnen samenwerken om het begrip van de ziekte te vergroten en zinvolle behandelingen of mogelijke genezingen voor mensen te brengen. We kunnen veel samen doen om te onderwijzen, bewustzijn te creëren, hulpmiddelen voor diagnose te ontwikkelen, genetische tests aan te moedigen en therapieën in handen te krijgen van degenen die het nodig hebben.

Wat is het meest bemoedigend aan het huidige onderzoekslandschap?

Ik denk dat we veel leren over de pathogenese van ziekten, maar er is nog veel dat we niet weten. Het is bemoedigend om te zien dat mensen als Emma Heming Willis naar buiten komen en de vlag hijsen en laten zien welke impact deze ziekte helaas heeft op hun familie. Haar werk samen met anderen heeft de ogen van mensen geopend - het podium is er nu; het is wat we ermee doen dat zo belangrijk zal zijn. We leren hoe we effectief over de ziekte kunnen praten, maar we moeten ook een actieplan maken en implementeren. Onze recente aanwezigheid bij de International Society for FTD-conferentie in Amsterdam geeft me hoop. Er was veel energie in de ruimte rond de wetenschappelijke vooruitgang die werd geboekt - er was een tastbaar gevoel dat we op de rand staan van iets monumentaals, iets dat op het punt staat ontdekt te worden. Elke diagnose, onderzoeksstudie of klinische proef geeft ons meer informatie, zodat we echte behandelingen in handen van echte mensen kunnen leggen.

We hebben ook veel geleerd over biomarkers, maar er is nog steeds een dringende behoefte en er moet nog veel werk worden verzet. Deze tools zijn nodig om ons niet alleen te helpen bij het ontwikkelen van behandelingen en het beoordelen van de uitkomsten van therapieën, maar ook om ons bewust te zijn van waar we op moeten letten en therapieën tijdig te introduceren.

AFTD-opmerking: Op donderdag 1 mei 2025 zal AFTD een symposium van een halve dag houden over de genetica van FTD op de AFTD Education Conference in Broomfield, Colorado om het bewustzijn over de bekende genetische oorzaken van FTD te vergroten, mythes over FTD-genetica en genetische tests te ontkrachten en informatie te verstrekken over lopende klinische onderzoeken en de dringende behoefte aan vrijwilligers voor de studie om de ontwikkeling van medicijnen te bevorderen. De agenda omvat een mogelijkheid voor bedrijven die momenteel klinische onderzoeken sponsoren om hun werk te presenteren en tegelijkertijd de dialoog te bevorderen om FTD-gericht onderzoek te bevorderen en de beschikbare middelen en ondersteuningsopties te verbeteren. Meld u aan om updates over evenementregistratie te ontvangen hier.

Welke uitdagingen ziet u en wat hoopt u dat belanghebbenden deze gezamenlijk kunnen overwinnen?

Een van de grootste uitdagingen is dat we weliswaar veel hebben geleerd over de pathogenese van de ziekte, maar dat er nog veel is dat we niet weten. Als ik denk aan de families die ik het voorrecht heb gehad te ontmoeten, ook op de evenementen van AFTD, denk ik aan wat het verschil maakt tussen de moeder met FTD, die helaas net is overleden toen ze 55 was, en de 85-jarige grootmoeder, die drager was maar het nog steeds goed maakt en asymptomatisch is. Hoe kunnen we de progressie van de ziekte voorspellen en welke andere factoren speelden een rol bij het maken van zo'n verschil in de uitkomsten van mensen? In beide gevallen zijn er lage progranulineniveaus, maar de symptomen van de ene persoon verergerden dramatisch terwijl de ander geen symptomen vertoonde; wat maakt daar het verschil? Wetenschappelijk gezien is dat een uitdaging. We moeten de pathologie van de ziekte beter begrijpen om te weten wanneer het het beste is om iemand te behandelen - idealiter voordat mensen symptomen beginnen te vertonen. Er is een enorme hoeveelheid natuurlijke geschiedenisgegevens, maar naarmate we verdergaan, moeten we voortbouwen op die basis.

Een andere grote uitdaging in de Verenigde Staten is het bevorderen van genetische tests en toegang tot diagnostische hulpmiddelen, terwijl we ervoor zorgen dat deze informatie geen invloed heeft op iemands vermogen om een ziektekostenverzekering of langdurige zorgdekking te krijgen. Niets zou iemand ervan moeten weerhouden om zijn of haar gezondheid volledig te begrijpen, vooral wanneer er een familiegeschiedenis is van een ziekte en wanneer er een mogelijkheid is van een interventie of deelname aan een klinische proef. Al deze dingen kosten tijd - we hebben actie en mobilisatie nodig, om de urgentie te vergroten om alles te weten te komen over de ziekte en over te gaan op een proactiever model. Op dit moment is het een raadsel voor mensen die met de ziekte worden geconfronteerd - er is een risico om hun genetische status te leren kennen, maar er zijn ook grote kosten als iemand niet de informatie heeft die hij of zij nodig heeft. Hoe ondersteunen we als gemeenschap mensen en stellen we hen in staat om deze beslissingen te nemen? Mensen moeten zelf kiezen wat goed is - maar als ze niet zijn opgeleid en geen hulpmiddelen en middelen tot hun beschikking hebben, dan moeten we ons schamen. Uiteindelijk ligt het beslissingsmoment bij het individu en zijn of haar familie. Onze gezamenlijke taak is om die middelen voor hen beschikbaar te maken.

Bij AviadoBio zijn we erg enthousiast over en toegewijd aan het werk dat we doen. We zijn zo dankbaar voor degenen die bereid zijn om deel uit te maken van onze lopende ASPIRE-FTD klinische proef, en we willen elke persoon, de community en AFTD bedanken. Ik weet dat we veel zullen leren van deze proeven – en we zijn er helemaal voor en gefocust op onze missie.

AFTD-opmerking: Of u nu een persoonlijke of familiegeschiedenis van FTD heeft, of dat een verkeerde diagnose in het verleden er een zou kunnen maskeren, AFTD raadt u ten zeerste aan erfelijkheidsadvisering te overwegen als een eerste stap om vragen over uw genetische status te beantwoorden.

Een geneticus kan de waarschijnlijkheid beoordelen dat uw aandoening, of de aandoening van uw familie, een genetische oorzaak heeft en kan u helpen nadenken over de details van genetische tests en hoe u met familieleden kunt praten over het testproces, privacykwesties en meer. Voor mensen die geïnteresseerd zijn in het uitvoeren van tests, zal de counselor de risico's en voordelen bespreken en de specifieke test identificeren die de meest nauwkeurige resultaten kan garanderen. Meer informatie over genetische counseling is te vinden hier.

AFTD is oprecht dankbaar voor de voortdurende steun van AviadoBio aan onze missie en de mensen die wij dienen.

Voor meer informatie over de ASPIRE-FTD-studie van AviadoBio, die momenteel gaande is, kunt u terecht op www.aspire-ftd.com, of bezoek de Studies op zoek naar deelnemers pagina voor meer informatie over onderzoeken waarbij actief wordt gerekruteerd. Aanmelden voor de FTD-stoornissenregister is een andere manier waarop gediagnosticeerde personen, zorgpartners en familie kunnen deelnemen aan onderzoek.